छत्रपती संभाजी महाराज जयंती हा महाराष्ट्रातील लोकांसाठी एक महत्त्वाचा दिवस आहे कारण तो महान मराठा योद्धा, छत्रपती संभाजी महाराज यांची जयंती आहे. ते दिग्गज मराठा राजे, छत्रपती शिवाजी महाराज यांचे ज्येष्ठ पुत्र होते आणि त्यांची आई सईबाई होती, ती मराठा थोर माणसाची मुलगी होती.
छत्रपती संभाजी महाराजांचा जन्म १४ मे १६५७ रोजी पुण्याजवळील पुरंदर किल्ल्यावर झाला. लहानपणापासूनच, त्याला त्याच्या वडिलांकडून युद्ध आणि शासनाच्या कलेचे प्रशिक्षण दिले गेले होते, ज्यांनी भविष्यातील शासक म्हणून त्याची क्षमता ओळखली होती. 1680 मध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांचे निधन झाले आणि संभाजी महाराज हे दुसरे मराठा राजा बनून गादीवर बसले.
छत्रपती संभाजी महाराजांना त्यांच्या कारकिर्दीत अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागला, ज्यात अंतर्गत संघर्ष आणि मुघल साम्राज्याची बाह्य आक्रमणे यांचा समावेश आहे. तथापि, त्यांनी प्रतिकूल परिस्थितीत उल्लेखनीय नेतृत्व आणि धैर्य दाखवले, त्यांच्या सैन्याला आणि लोकांना त्यांच्या स्वातंत्र्य आणि सार्वभौमत्वासाठी लढण्यासाठी प्रेरित केले.
सम्राट औरंगजेबाच्या नेतृत्वाखालील मुघल सैन्याविरुद्ध रायगड किल्ल्याचे यशस्वी संरक्षण हे छत्रपती संभाजी महाराजांच्या महान कामगिरींपैकी एक आहे. अफाट संख्या असूनही, तो आठ वर्षे शौर्याने लढला आणि शेवटी त्याच्याच रांगेतील विश्वासघातामुळे किल्ला शरण गेला. पराभवातही छत्रपती संभाजी महाराज आपल्या लोकांप्रती निष्ठेवर ठाम राहिले आणि त्यांनी मुघल साम्राज्याशी तडजोड करण्यास नकार दिला.
छत्रपती संभाजी महाराज हे कला आणि साहित्याचे पुरस्कर्ते होते आणि त्यांनी आपल्या कारकिर्दीत मराठी साहित्याच्या विकासाला प्रोत्साहन दिले. श्रीरंगममधील प्रसिद्ध श्री रंगनाथस्वामी मंदिरासह अनेक मंदिरांचे बांधकामही त्यांनी केले.
दुर्दैवाने, 1689 मध्ये मुघल साम्राज्याने पकडले आणि क्रूरपणे मारले तेव्हा छत्रपती संभाजी महाराजांची कारकीर्द कमी झाली. तथापि, एक धाडसी आणि दूरदर्शी नेता म्हणून त्यांचा वारसा आजही कायम आहे आणि मराठ्यांच्या पिढ्यांसाठी ते प्रेरणास्थान राहिले आहेत.
छत्रपती संभाजी महाराज जयंती हा महाराष्ट्रातील लोकांसाठी या महान योद्ध्याच्या स्मृतीचा सन्मान करण्याचा आणि त्यांचे जीवन आणि कर्तृत्व साजरे करण्याचा एक प्रसंग आहे. त्याच्या वारशावर चिंतन करण्याची आणि प्रतिकूल परिस्थितीत धैर्य, लवचिकता आणि नेतृत्वाच्या महत्त्वाची आठवण करून देण्याची ही वेळ आहे.
शेवटी,
छत्रपती संभाजी महाराज हे एक महान मराठा योद्धे आणि महाराष्ट्राच्या इतिहासाला आकार देण्यात मोलाची भूमिका बजावणारे नेते होते. त्यांचा धैर्य, लवचिकता आणि त्यांच्या लोकांशी बांधिलकीचा वारसा आजही आम्हाला प्रेरणा आणि मार्गदर्शन करत आहे. छत्रपती संभाजी महाराज जयंतीनिमित्त आपण त्यांचे जीवन आणि कर्तृत्वाचे स्मरण करूया आणि ते ज्या मूल्यांसाठी उभे राहिले ते जपण्याच्या आपल्या वचनबद्धतेचे नूतनीकरण करूया.
