भाग ३२ निधीसंकलनाला सुरुवात करताना

भाग ३२
निधीसंकलनाला सुरुवात करताना

संस्थेच्या उपक्रमाचे स्वरूप लक्षात घेता कोणाकडे कशासाठी मदतीचा हात मागायचा ह्यांचा धोरणात्मक निर्णय सर्वस्वी विश्वस्तांनी घ्यायचा असतो.
उदा. १. आरोग्य व व्यसनमुक्ती क्षेत्रात काम करणाऱ्या संस्था व गुटखा, तंबाखू, सिगारेट उत्पादन करणारे दाते,
२. स्वदेशी चळवळीवर काम करणारी संस्था व किंवा तत्सम संस्थेची मदत वगैरे !

नियोजनाच्या प्रक्रियेतील टप्पे :
आता आपण कुठे आहोत?
कुठे पोहचायचे आहे?
कसे जाणार आहोत?
तिथंपर्यंत पोचण्यासाठी आपण काय केले पाहिजे?
आपण यशस्वी झालो हे कसे समजणार?

निधी संकलनासाठीचे साधारण ३-५ वर्षासाठीचे नियोजन
व्हिजन : आपणास निधीची गरज का लागते?
भागधारक : आपण ज्यांच्यापर्यंत सुविधा पोहचवितो त्यांना धरून.
मिशन : आपण प्रत्यक्ष जे काम करतो ते
रणनीती : नव्याने येणाऱ्या संधींचा सुयोग्य वापर
मूल्य आणि संस्कृती : संस्कार आणि नितीमुल्ये
परिस्थितीचे विश्लेषण : सखोल अभ्यास
कळीचे मुद्दे : ह्यांवर प्रथम भर दिला पाहिजे,
मुख्य हेतू : आपल्याला कोठे पोहचायचे आहे.
देणाऱ्यास मिळणारा फायदा : हीच त्यांच्या देणगीमार्फत योजना

निधी संकलनासाठी विशिष्ट रणनीती आणि नियोजन ह्यांची गरज काय?
संस्थेच्या कोणत्याही उपक्रमाचे/प्रकल्पाचे सादरीकरण उत्तम प्रतीचे व्हावे ह्यासाठी
उपलब्ध संसाधनाचा सुनियोजित वापर करता यावा ह्यासाठी
प्राधान्य क्रम असलेल्या उपक्रमावर/ प्रकल्पावर अधिक लक्ष केंद्रित करता याव यासाठी
भविष्यातील दिशा स्पष्ट होण्यासाठी
आपल्या गरजेनुसार काय प्रकारचे प्रयत्न करणे आवश्यक हि रणनीती ठरविता येते.
प्रशिक्षणाबरोबरच स्वानुभवातून हि अधिक चांगलं शिकायला मिळेल.
आपल्या संस्थेच्या संदर्भात प्रभावी ठरणारी तंत्र आणि पद्धतीच केवळ निवडा.
निधी स्त्रोताच्या वेगवेगळ्या मार्गाचा अभ्यास व योग्य समित्यांची निवड करा.
प्रकल्प दात्यांशी वैयक्तिक संपर्क आणि प्रत्येक दात्यांच्या देण्याच्या क्षमतेच्या, पार्श्वभूमीचा अभ्यास
धोके काय असू शकतील हे वारंवार तपासून पहा आणि ते कमी करण्याच्या दृष्टीने प्रयत्नशील रहा.
Slack Season माहिती करून घ्या.
आलेल्या अनुभवाचे दैनंदिनीच्या माध्यमातून संकलन करा.
झालेल्या प्रयत्नाचा आढावा व पुढील कालावधीचे नियोजन करा.

या कामासाठी सुरुवातीला होणारा खर्च:
देणगीदारांचा शोध माहिती संकलन
संस्थेची लिखित/ मुद्रित साधन साहित्य माहिती प्राप्ती
निधीसंकलनासाठी जर काही उपक्रम किंवा मोठा कार्यक्रम करायचा असल्यास त्याची तयारी, नियोजन
प्रतिसाद न देणाऱ्या देणगीदारांसाठी खर्च झालेला वेळ
या कामातून कधी-कधी आर्थिक तोटा देखील होऊ शकतो. त्याचीही मानसिक तयारी ठेवायला हवी.
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
माहिती संकलन:-युवराज येडूरे,अध्यक्ष:महा एनजीओ डेव्हलपमेंट असोसिएशन भारत ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

अमित गुरव

मुख्यसंपादक