भारताच्या समृद्ध संस्कृतीचे प्रतीक असलेल्या दसऱ्याच्या मनमोहक प्रवासात आपले स्वागत आहे. आपण दसऱ्याचे सार, त्याचे ऐतिहासिक महत्त्व, विधी, उत्सव आणि बरेच काही सखोलपणे जाणून घेतो.
दसरा हा भारतातील सर्वात महत्त्वाचा सण आहे, जो मोठ्या थाटामाटात आणि उत्साहाने साजरा केला जातो. हे वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक आहे आणि राक्षस राजा रावणावर भगवान रामाच्या विजयाचे प्रतीक आहे. हा दहा दिवसांचा उत्सव हिंदू कॅलेंडरच्या अश्विन महिन्याच्या पहिल्या दिवशी, विशेषत: सप्टेंबर किंवा ऑक्टोबरमध्ये सुरू होतो.
ऐतिहासिक महत्त्व
भगवान रामाची आख्यायिका
भगवान रामाच्या रावणावर विजयाची आख्यायिका दसऱ्याला मध्यवर्ती आहे. महाकाव्य रामायणानुसार, भगवान विष्णूचा अवतार असलेल्या रामाने आपली पत्नी सीतेला रावणाच्या तावडीतून सोडवण्याचा प्रयत्न केला, ज्याने तिला पळवून नेले होते. दहा दिवस चाललेल्या भयंकर युद्धानंतर, विजयादशमी म्हणून ओळखल्या जाणार्या दहाव्या दिवशी रामाने रावणाचा पराभव केला. हा दिवस धार्मिकतेच्या विजयाचे प्रतीक आहे आणि मोठ्या आनंदाने साजरा केला जातो.
देवी दुर्गेचा विजय
महिषासुर या म्हशीच्या राक्षसावर देवी दुर्गेच्या विजयाचे स्मरण देखील दसरा म्हणून केले जाते. असे मानले जाते की या दहा दिवसांत, देवीने राक्षसाशी युद्ध केले आणि विजयादशमीला विजय मिळवला, जे पुन्हा एकदा वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक आहे.
उत्सव आणि परंपरा
नवरात्रोत्सव
देवी दुर्गाला समर्पित नऊ रात्रीचा उत्सव नवरात्रीने दसऱ्याला सुरुवात होते. नवरात्रीचा प्रत्येक दिवस देवीच्या एका रूपाशी संबंधित आहे आणि या काळात भक्त विधी आणि नृत्य करतात, जसे की गरबा आणि दांडिया रास.(Dussehra 2023)
रॉयल म्हैसूर दसरा
म्हैसूर, कर्नाटकातील एक शहर, भारतातील सर्वात भव्य दसरा उत्सव आयोजित करण्यासाठी प्रसिद्ध आहे. म्हैसूर पॅलेस हजारो दिव्यांनी प्रकाशित आहे, एक मंत्रमुग्ध करणारा देखावा तयार करतो. सुशोभित केलेल्या हत्तीवर चामुंडेश्वरी देवीची मूर्ती असलेली भव्य मिरवणूक हे या कार्यक्रमाचे वैशिष्ट्य आहे.
आयुधा पूजा
दसऱ्याच्या नवव्या दिवशी, लोक आयुधा पूजा करतात, जिथे ते साधने, वाहने आणि उपकरणांची पूजा करतात. असे मानले जाते की हा विधी एखाद्याच्या प्रयत्नांचे यश आणि समृद्धी सुनिश्चित करतो.
पाककला आनंद
भारतातील कोणताही सण तोंडाला पाणी आणणाऱ्या स्वादिष्ट पदार्थांशिवाय पूर्ण होत नाही. दसऱ्यादरम्यान, लोक बिसी बेले बाथ, ओब्बट्टू आणि म्हैसूर पाक यासारख्या पारंपारिक पदार्थांचा आस्वाद घेतात, जे प्रेम आणि भक्तीने तयार केले जातात.
