G20 Summit in Delhi:राष्ट्रीय सुरक्षेच्या सतत विकसित होत असलेल्या लँडस्केपमध्ये, प्रगत ड्रोन-विरोधी तंत्रज्ञानाची तैनाती सर्वोपरि झाली आहे. भारतीय सुरक्षा यंत्रणेतील अलीकडील घडामोडींनी मानवरहित हवाई वाहने (UAVs) द्वारे निर्माण होणाऱ्या संभाव्य धोक्यांपासून संरक्षण करण्यासाठी मजबूत अँटी-ड्रोन प्रणालीची आवश्यकता अधोरेखित केली आहे. हा लेख ड्रोन-विरोधी तंत्रज्ञानातील महत्त्वपूर्ण प्रगती, स्वदेशी प्रणालींद्वारे खेळलेल्या भूमिकेवर आणि राष्ट्रीय सुरक्षा मजबूत करण्यासाठी त्यांचे परिणाम यावर भर देतो.
G20 Summit in Delhi:भारतीय लष्कराचा प्रयत्न:ड्रोनच्या धोक्याचा सामना करणे
भारतीय लष्कराने अत्याधुनिक ड्रोन-विरोधी तंत्रज्ञानाचा समावेश करून आपल्या सुरक्षा पायाभूत सुविधांना बळ देण्याच्या मोहिमेला सुरुवात केली आहे. या काउंटर-ड्रोन प्रणाली प्रतिबंधित हवाई क्षेत्रात कार्यरत अनधिकृत ड्रोन शोधण्यासाठी, ट्रॅक करण्यासाठी आणि निष्पक्ष करण्यासाठी डिझाइन केल्या आहेत. इतर राष्ट्रांच्या प्रमुखांसह प्रमुख मान्यवरांचे संरक्षण करणे आणि व्हीआयपी व्यक्तींचे नवी दिल्लीत त्यांच्या उपस्थितीत संरक्षण करणे हे प्राथमिक लक्ष आहे.
उपयोजित काउंटर-ड्रोन प्रणाली दोन मुख्य प्रकारांमध्ये वर्गीकृत केल्या जाऊ शकतात:
सॉफ्ट किल यंत्रणा
सॉफ्ट किल अ‍ॅप्रोच म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या पहिल्या यंत्रणेमध्ये रिमोट ऑपरेटर आणि ड्रोन यांच्यातील संवाद दुवे व्यत्यय आणणे समाविष्ट आहे. ड्रोनचे नियंत्रण सिग्नल अडवून आणि जॅम करून, हे तंत्रज्ञान UAV दिशाहीन आणि कुचकामी बनवते. संभाव्य धोके टाळण्यासाठी ही पद्धत अत्यंत प्रभावी आहे, कारण ती सुनिश्चित करते की ड्रोन कोणतीही हानीकारक कृती करण्यास अक्षम आहे.(G20 Summit in Delhi)
हार्ड किल यंत्रणा
दुसरी यंत्रणा, ज्याला हार्ड किल अप्रोच म्हणून संबोधले जाते, त्यात लेसर-आधारित तंत्रज्ञानाचा वापर समाविष्ट आहे. या दृष्टिकोनामध्ये, उच्च-शक्तीचा लेसर UAV कडे निर्देशित केला जातो, ज्यामुळे त्याच्या विद्युत घटकांचे भौतिक नुकसान होते आणि ते निष्क्रिय होते. ही पद्धत सुरक्षेचा एक अतिरिक्त स्तर प्रदान करते, हे सुनिश्चित करते की परिमितीचा भंग करण्याचा प्रयत्न करणारे कोणतेही बदमाश ड्रोन त्वरीत तटस्थ केले जातात.
डिप्लोमॅटिक एन्क्लेव्ह आणि राष्ट्रीय जबाबदारी
हाय-प्रोफाइल इव्हेंट सुरक्षित करणे
डिप्लोमॅटिक एन्क्लेव्ह आणि हाय-प्रोफाइल इव्हेंट्सची सुरक्षा सुनिश्चित करण्याची जबाबदारी भारतीय लष्कर आणि सुरक्षा यंत्रणांच्या खांद्यावर येते. जेव्हा परदेशी मान्यवर आणि इतर व्हीआयपी व्यक्ती नवी दिल्लीत एकत्र येतात, तेव्हा त्यांची सुरक्षा अत्यंत महत्त्वाची असते.
DRDO ची भूमिका
स्वदेशी ड्रोनविरोधी प्रणाली
डिफेन्स रिसर्च अँड डेव्हलपमेंट ऑर्गनायझेशन (DRDO) ने स्वदेशी अँटी-ड्रोन यंत्रणा विकसित करण्यात आणि तैनात करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे. भारतीय लष्कर आणि इतर सुरक्षा एजन्सींच्या विशिष्ट सुरक्षा गरजा पूर्ण करण्यासाठी या प्रणाली तयार केल्या गेल्या आहेत. चार किलोमीटरपर्यंतच्या रेंजसह, या प्रणाली ड्रोनला कार्यक्षमतेने शोधू शकतात आणि तटस्थ करू शकतात.
