Ozone Day 2023:ओझोन थर हा पृथ्वीच्या वातावरणाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे, जो पृथ्वीच्या पृष्ठभागापासून सुमारे 10 ते 22 मैलांवर “स्ट्रॅटोस्फेरिक प्रदेश” मध्ये स्थित आहे. त्याची जाडी एकसारखी नसते आणि ती वेगवेगळ्या प्रदेशांमध्ये बदलते. विषुववृत्ताच्या वरच्या स्ट्रॅटोस्फियरमध्ये ते जाड दिसत असले तरी ते ध्रुवांवर सर्वात पातळ आहे.
1970 च्या दशकात, शास्त्रज्ञांनी त्यांच्या संशोधनादरम्यान एक महत्त्वपूर्ण शोध लावला, जो अंटार्क्टिकावर “ओझोन छिद्र” चे अस्तित्व होता. हा प्रकटीकरण वातावरणातील विज्ञानातील एक महत्त्वाचा क्षण होता आणि ओझोन थर कमी करण्यात क्लोरोफ्लोरोकार्बन्स (CFCs) आणि संबंधित पदार्थांसह काही प्रदूषकांच्या भूमिकेबद्दल चिंता व्यक्त केली.
Ozone Day 2023 महत्त्वाचे का:
ओझोन थर सूर्यापासून हानिकारक अल्ट्राव्हायोलेट (यूव्ही) किरणोत्सर्ग शोषून आणि अवरोधित करून पृथ्वीवरील जीवनाचे संरक्षण करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. विशेषत: अंटार्क्टिकावर या संरक्षणात्मक थराच्या पातळ होण्याने पर्यावरणाला मोठा धोका निर्माण झाला आहे.
या चिंताजनक शोधाच्या प्रतिसादात, ओझोन थर कमी होण्याच्या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय प्रयत्न सुरू केले गेले. 1987 मध्ये दत्तक घेतलेला मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉल, ओझोन कमी करणाऱ्या पदार्थांचे उत्पादन आणि वापर टप्प्याटप्प्याने बंद करण्याच्या उद्देशाने एक महत्त्वाचा आंतरराष्ट्रीय करार आहे.
ओझोन थराचा ऱ्हास:
गेल्या काही वर्षांमध्ये, जगाने अशा पदार्थांचा वापर कमी करण्यामध्ये लक्षणीय प्रगती केली आहे आणि अंटार्क्टिकावरील ओझोनच्या छिद्राने पुनर्प्राप्तीची चिन्हे दर्शविली आहेत. तथापि, अतिनील किरणोत्सर्गाच्या हानिकारक प्रभावांपासून आपले संरक्षण करणार्‍या या गंभीर स्तराची पूर्ण पुनर्स्थापना सुनिश्चित करण्यासाठी सतत दक्षता आणि सतत प्रयत्न करणे आवश्यक आहे.(Ozone Day 2023)ओझोन थर आणि त्याची असुरक्षा समजून घेणे पर्यावरणीय आव्हानांना तोंड देण्यासाठी जागतिक सहकार्याचे महत्त्व अधोरेखित करते. प्रगती करत असताना, या नाजूक कवचाचे जतन करणे ही आपल्या ग्रहाच्या आणि भावी पिढ्यांच्या कल्याणाची सामूहिक जबाबदारी आहे.
“जागतिक ओझोन दिन 2023 रोजी, आम्ही ओझोन थर निश्चित करण्यासाठी आणि हवामानातील बदल कमी करण्यासाठी ओझोन स्तर कमी करणाऱ्या पदार्थांवरील मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉलच्या उपलब्धींचा उत्सव साजरा करतो. ODS वर बंदी घालून आणि ओझोन थर हळूहळू वाढू देत पुनर्प्राप्त करा, हा करार लाखो लोकांचे त्वचा कर्करोग आणि डोळ्यांच्या मोतीबिंदूपासून संरक्षण करत आहे, परिसंस्थेचे रक्षण करत आहे आणि हवामान बदल कमी करत आहे – कारण अनेक ओझोन कमी करणारे पदार्थ देखील हवामान-उष्णता वाढवणारे वायू होते.”
