ऑगस्ट क्रांती दिन म्हणून अनुवादित, वसाहती राजवटीविरुद्धच्या भारताच्या लढ्यात एक निर्णायक क्षण आहे. याच दिवशी, 9 ऑगस्ट, 1942 रोजी भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने ब्रिटीशांचे वर्चस्व संपुष्टात आणण्यासाठी आणि स्वतंत्र भारतीय राष्ट्राच्या स्थापनेच्या मागणीसाठी व्यापक सविनय कायदेभंग चळवळ सुरू केली.
ऑगस्ट क्रांती दिन:क्रांतीचा अग्रदूत
ऑगस्ट क्रांती दिनापूर्वी, भारतीय उपखंड अनेक दशकांपासून जुलमी ब्रिटीश वसाहतवादी राजवटीशी झुंजत होता. महात्मा गांधींसारख्या नेत्यांनी स्वातंत्र्य मिळवण्याचे साधन म्हणून अहिंसक सविनय कायदेभंगाचा पुरस्कार केल्यामुळे राष्ट्रवादी चळवळीला सातत्याने गती मिळत होती. तथापि, ब्रिटीशांशी वाटाघाटी अयशस्वी झाल्यामुळे आणि 1942 मध्ये क्रिप्स मिशनच्या अपयशामुळे अधिक सशक्त दृष्टिकोनाची इच्छा तीव्र झाली.
ज्वाला प्रज्वलित करणारी ठिणगी
8 ऑगस्ट 1942 रोजी भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने जाहीर केलेल्या भारत छोडो आंदोलनाच्या रूपात एक महत्त्वपूर्ण घटना घडली. या चळवळीचे उद्दिष्ट जनतेला त्यांच्या स्वातंत्र्य आणि स्वशासनाच्या शोधात एकत्र आणण्याचे होते. “करा किंवा मरो” ची हाक संपूर्ण देशात गुंजली आणि प्रत्येक भारतीयाने संघर्षात सक्रियपणे सहभागी होण्याचे आवाहन केले.(linkmarathi)
न थांबवता येणारा वेग
९ ऑगस्ट १९४२ रोजी, जो दिवस आता ऑगस्ट क्रांती दिन म्हणून ओळखला जातो, महात्मा गांधींसह भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस नेत्यांना अटक करण्यात आली. या कारवाईमुळे देशभरात व्यापक निषेध आणि निदर्शने झाली. विद्यार्थ्यांपासून मजुरांपर्यंत, शहरी केंद्रांपासून ग्रामीण खेड्यांपर्यंत सर्व स्तरातील लोक या चळवळीत सामील झाले आणि प्रतिकाराची अभेद्य ज्योत पेटवली.
आंदोलनाला ब्रिटिशांनी दिलेला प्रतिसाद निर्दयी होता, मोठ्या प्रमाणात अटक आणि निषेधांवर क्रूर कारवाई करण्यात आली. प्रतिकूल परिस्थिती असूनही, भारतीयांनी अतुलनीय लवचिकता आणि दृढनिश्चय दाखवला. ब्रिटिश वस्तूंवर बहिष्कार, संप आणि सविनय कायदेभंगाच्या कृत्यांमुळे वसाहती प्रशासनात व्यत्यय आल्याने चळवळीचा प्रभाव दूरवर जाणवला.
वारसा आणि प्रभाव
ऑगस्ट क्रांती दिनाचे महत्त्व इतिहासातून उमटते. या शक्तिशाली उठावाने स्वातंत्र्याच्या शोधात भारतीय लोकांची एकता आणि दृढनिश्चय दर्शविला. याने ब्रिटीश वसाहतवादी यंत्रणेच्या कमकुवतपणाचा पर्दाफाश केला आणि 1947 मध्ये भारताच्या अंतिम स्वातंत्र्याची प्रक्रिया वेगवान केली.
