Nipah Virus Alert:अलिकडच्या काळात जग निपाह व्हायरसच्या उद्रेकाच्या विनाशकारी परिणामाशी झुंजत आहे. या प्राणघातक रोगजनकाने केवळ जागतिक स्तरावरच नव्हे तर भारतीय उपखंडातही महत्त्वपूर्ण चिंता निर्माण केली आहे.
Nipah Virus Alert:काय आहे निपाह व्हायरस?
निपाह व्हायरस, वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (डब्ल्यूएचओ) च्या मते, हा एक अत्यंत संसर्गजन्य विषाणू आहे जो प्राण्यांपासून मानवांमध्ये आणि माणसापासून मानवामध्ये देखील पसरू शकतो. हे प्रामुख्याने दूषित अन्न किंवा संक्रमित व्यक्तीच्या थेट संपर्कातून पसरते. निपाह विषाणूच्या संसर्गामुळे गंभीर श्वासोच्छवासाचा त्रास आणि घातक एन्सेफलायटीस, इतर विविध संभाव्य जीवघेणी गुंतागुंत होऊ शकतात.
मागील घटना
केरळमधील कोझिकोड जिल्ह्याला निपाह व्हायरसचा सामना करण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. 2018 आणि 2021 या दोन्हीमध्ये, निपाह विषाणू संसर्गामुळे झालेल्या मृत्यूची नोंद या प्रदेशात झाली. या वारंवार घडणाऱ्या घटनांमुळे निपाह विषाणूचा प्रसार कसा होतो आणि त्याचा प्रसार प्रभावीपणे रोखण्यासाठी कोणकोणत्या उपाययोजना केल्या पाहिजेत याबाबत प्रश्न निर्माण होतात.
निपाह व्हायरसचा प्रसार
निपाह विषाणूचा प्रसार कसा होतो हे समजून घेणे त्याच्या प्रसाराचा सामना करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे. हा विषाणू दूषित अन्न उत्पादनांच्या सेवनाने प्राण्यांपासून मानवांमध्ये संक्रमित होऊ शकतो, विशेषत: संक्रमित फळांच्या वटवाघुळांनी चावलेली किंवा त्यांच्या लाळेच्या किंवा मूत्राच्या संपर्कात आलेली फळे. हे एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये थेट पसरू शकते, ज्यामुळे आरोग्यसेवा कर्मचार्‍यांना आणि संक्रमित व्यक्तींच्या जवळच्या संपर्कांना महत्त्वपूर्ण धोका निर्माण होतो.
निपाह व्हायरसचा सामना करण्यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत. नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ व्हायरोलॉजी (NIV) विषाणूच्या प्रसारावर लक्ष ठेवण्यासाठी व्यापक संशोधन आणि पाळत ठेवत आहे. अलीकडील सेरो-सर्व्हेलेन्स अहवाल सूचित करतात की निपाह विषाणू सध्या भारतातील दहा राज्यांमध्ये सक्रिय आहे, जे चालू संशोधन आणि सतर्कतेच्या महत्त्वावर जोर देते.(Nipah Virus Alert)
निपाह व्हायरसची लक्षणे
निपाह विषाणू संसर्गाची लक्षणे ओळखणे लवकर ओळखणे आणि त्वरित वैद्यकीय हस्तक्षेप करणे महत्वाचे आहे. विषाणूचा उष्मायन कालावधी तुलनेने कमी असतो आणि संक्रमित व्यक्तींना 24 ते 48 तासांच्या आत लक्षणे दिसू शकतात. सुरुवातीच्या लक्षणांमध्ये श्वासोच्छवासाचा त्रास समाविष्ट असतो, जो एन्सेफलायटीससह अधिक गंभीर न्यूरोलॉजिकल लक्षणांकडे त्वरीत प्रगती करू शकतो. न्यूरोलॉजिकल लक्षणे विशेषतः संबंधित आहेत कारण ती घातक असू शकतात.
प्रतिबंधात्मक उपाय
निपाह विषाणूचा संसर्ग रोखण्यासाठी सार्वजनिक आरोग्य उपाय आणि वैयक्तिक सावधगिरींचे संयोजन आवश्यक आहे. कच्च्या खजुराच्या रसाचे सेवन टाळणे, जे संक्रमित फळांच्या वटवाघळांमुळे दूषित होऊ शकते, हे महत्वाचे आहे. या व्यतिरिक्त, हाताच्या स्वच्छतेचा सराव करणे आणि संक्रमित व्यक्तींची काळजी घेताना वैयक्तिक संरक्षणात्मक उपकरणे वापरणे हे आवश्यक प्रतिबंधात्मक उपाय आहेत.
