Apta Leaves:दसरा उत्सवाच्या क्षेत्रात, अपार धार्मिक महत्त्व आणि ऐतिहासिक महत्त्व असलेला एक घटक म्हणजे आपटा पाने. आपटाच्या झाडापासून मिळणारी ही नम्र पाने दसऱ्याच्या भव्य उत्सवात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
Apta Leaves:आपट्याची पाने वाटण्याची कहाणी
आख्यायिका आहे की अयोध्येतील कौत्सा नावाच्या तरुणाने एकदा गुरू वरांतूकडून शिक्षण घेतल्यानंतर आपल्या गुरूंना गुरू दक्षिणा स्वीकारण्यास सांगितले – विद्यार्थ्यांनी त्यांचे शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर गुरूंना दिलेली भेट.गुरू वरांतूने प्रथम सांगितले की मला कोणतीही दक्षिणा नको आहे. पण तरुण कौत्साने दक्षिणा घ्यावी असा आग्रह धरला.कौत्सापासून मुक्ती मिळवण्यासाठी गुरू वरांतूने त्याच्याकडे 14 कोटी (140 दशलक्ष) सोन्याची नाणी मागितली. शिकवलेल्या प्रत्येक विषयासाठी शंभर दशलक्ष.
त्यानंतर तो विद्यार्थी अयोध्येवर राज्य करणाऱ्या प्रभू रामाकडे गेला आणि त्याने आपल्या गुरुची दक्षिणा देण्यासाठी आवश्यक असलेली सोन्याची नाणी मागितली. भगवान रामाने कौत्साला मदत करण्याचे वचन दिले आणि त्याला आपल्या गावातील शानू आणि आपटा वृक्षाजवळ थांबण्यास सांगितलेतीन दिवसांच्या कालावधीत, भगवान रामाने भगवान कुबेर, देव संपत्तीच्या मदतीने शानू आणि आपटीच्या झाडाच्या पानांमधून सोन्याच्या नाण्यांचा वर्षाव केला. झाडांची पाने सोन्याची नाणी झाली.
कौत्साने नाणी गोळा केली आणि 140 दशलक्ष सोन्याची नाणी गुरु वरांतूला दिली. उर्वरित नाणी कौत्साच्या वतीने गरजूंना वाटण्यात आली. हा प्रकार दसऱ्याच्या दिवशी घडला. या घटनेच्या स्मरणार्थ आजही लोक आपट्याच्या झाडाची पाने गोळा करतात आणि त्याला सोना किंवा सोने म्हणून सादर करतात.
धार्मिक महत्त्व
आपट्याची पाने आणि देवी दुर्गा
आपटाची पाने देवी दुर्गा, स्त्री शक्तीचे दैवी अवतार आणि दसरा उत्सवाची प्रमुख देवता यांच्याशी अंतर्निहित जोडलेली आहेत. हिंदू पौराणिक कथांमध्ये, असे मानले जाते की देवी दुर्गा, महिषासुराविरुद्धच्या तिच्या युद्धादरम्यान, स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी आपटाच्या पानांचा वापर करतात. म्हणून, ही पाने पवित्र मानली जातात आणि देवीला समर्पित विविध धार्मिक विधींमध्ये वापरली जातात.
विजयाचे प्रतीक
आपटा वृक्ष आणि त्याची पाने वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक आहेत, महिषासुरावर देवी दुर्गेच्या विजयाने मूर्त स्वरुप दिले आहे. हे प्रतीकवाद दसरा उत्सवात खोलवर रुजलेले आहे, जेथे राक्षसांच्या पुतळ्यांचे दहन धार्मिकतेच्या अंतिम विजयाचे प्रतीक आहे.
औपचारिक वापर
पूजेमध्ये आपट्याची पाने
आधुनिक काळात, आपट्याच्या पानांना दसरा उत्सवात मध्यवर्ती स्थान आहे. (Apta Leaves) देवी दुर्गाला समर्पित विविध पूजा (प्रार्थना समारंभ) मध्ये भक्त या पानांचा वापर करतात. असे मानले जाते की पाने देवीचा आशीर्वाद घेऊन जातात आणि जे लोक त्यांच्या पूजेमध्ये त्यांचा वापर करतात त्यांना सौभाग्य प्राप्त होते.
सजावटीचे घटक
दसऱ्याच्या वेळी सजावटीसाठीही आपट्याची पाने वापरली जातात. घरे आणि मंदिरे सुशोभित करण्यासाठी ते हार आणि तोरण (दरवाजाच्या टांगलेल्या) मध्ये विणले जातात आणि उत्सवाच्या भव्यतेचे वातावरण तयार करतात.
